ประวัติโรงเรียนบ้านท่าข้าม โดยสังเขป
โรงเรียนบ้านท่าข้าม หมู่ที่ 1 ตำบลท่าข้าม อำเภอปะนาเระ จังหวัดปัตตานี  รหัสไปรษณีย์  94130 โทรศัพท์ 0-7349-9021 E- mail : rbanthakham@gmail.com/ webpage : โรงเรียนบ้านท่าข้าม Website : www.banthakam.ac.th/เปิดสอนตั้งแต่ชั้นอนุบาล 2 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 เขตพื้นที่บริการของโรงเรียน ประกอบด้วย หมู่ที่ 1 บ้านท่าข้าม หมู่ที่ 2 บ้านสวนหมาก หมู่ที่ 3 บ้านท่ามะนาว  อาคารและสิ่งปลูกสร้างของโรงเรียนบ้านท่าข้าม ตั้งอยู่ในที่ราชพัสดุโรงเรียนบ้านท่าข้าม แปลงหมายเลขที่ ปน.115 เนื้อที่ 17 ไร่ 3 งาน 91 ตารางวา
               โรงเรียนบ้านท่าข้าม ได้เปิดเรียนที่บ้านพักของนายอ่อน อินทกาญจน์ เป็นครั้งแรก เมื่อ วันที่ 1 เดือนสิงหาคม พ.ศ. 2462 เจ้าของได้อุทิศบ้านพักให้เป็นที่ทำการสอนชั่วคราว จนกว่าจะปลูกสร้างอาคาร   ขึ้นใหม่ นายหมวก  สุดเพชรโรจน์ ดำรงตำแหน่งครูใหญ่ มีนักเรียน ชาย 28 คน นักเรียน หญิง 15 คน   รวมทั้งสิ้น 43 คน เปิดสอนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1- 4
          พ.ศ.2466 หมื่นวินิจ กำนันตำบลท่าข้าม ได้จัดการปลูกสร้างอาคารเรียนขึ้นหนึ่งหลัง ในพื้นที่หมู่ที่ 1 ตำบลท่าข้าม ใกล้บ้านพักของนายอ่อน ซึ่งเป็นที่ทำการสอนเดิม แต่การปลูกสร้างโรงเรียนยังไม่ทันเสร็จ   หมื่นวินิจ ได้ลาออกจาตำแหน่งกำนัน ขุนรักษ์ธุระราษฎร์ ได้รับหน้าที่กำนัน จึงได้จัดปลูกสร้างอาคารเรียน   ที่ค้างคาอยู่จนสำเร็จเรียบร้อยให้ชื่อว่า “โรงเรียนประชาบาลตำบลท่าข้าม”
          วันที่ 1 เดือนกันยายน พ.ศ. 2470 ได้ย้ายสถานที่เรียนจากบ้านพักนายอ่อน มาเปิดเรียนที่โรงเรียนหลังใหม่ ได้ประมาณ 6 ปี ตัวอาคารเรียนชำรุดทรุดโทรม ขุนรักษ์ธุระราษฎร์ กำนันตำบลท่าข้าม ได้คิดจัดสร้างอาคารเรียนชั่วคราวขึ้น ทางทิศตะวันออกของอาคารเดิม หันหน้าสู่ถนนสาย ปะนาเระ-ปัตตานี       ใช้เครื่องอุปกรณ์ไม้ไผ่ หลังคามุงจาก สานสาคูทำฝาผนังกั้นบังแดดและลม อาศัยเรียนอยู่ 3 ปี ตัวอาคารชำรุด จึงได้ไปอาศัยวัดหงสาราม(วัดใหม่)
          พ.ศ.2480 ทางอำเภอได้รับงบประมาณจากกระทรวง ได้ปลูกสร้างอาคารเรียนใหม่ในที่ดิน ของประชาชนอุทิศให้ ในหมู่ที่ 1 ตำบล     ท่าข้าม(ป่ารังไก่) ตัวอาคารเป็นเรือนไม้ถาวร หลังคามุงจากสาคู พื้นไม้กระดาน ฝาผนังใช้ไม้ไผ่สาน ทางราชการใช้ชื่อว่า“โรงเรียนประชาบาลตำบลท่าข้าม”
          เมื่อ วันที่ 1 เดือนกันยายน พ.ศ.2482 ย้ายจากศาลาวัดมาเปิดสอนที่โรงเรียนแห่งนี้ เปิดสอนตั้งแต่ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ถึงชั้นประถมศึกษาปีที่ 4 รวม 4 ชั้นเรียน จนถึงปัจจุบัน

อาณาเขต
              ทิศเหนือ                         จด ที่ดินสาธารณประโยชน์ 
              ทิศใต้                            จด ที่ดินนายจุ่น
               ทิศตะวันออก                    จด ถนนปะนาเระ-ปาลัส             
              ทิศตะวันตก                     จด ที่ดินนาเอกชน